شيوه دفاع از پايان‌نامه تحصيلي
دانشجويان مقاطع تحصيلي كارشناسي ارشد (فوق ليسانس) يا دكتري بايد در پايان دوره تحصيلي خود يك كار تحقيقي ارزشمند ارائه دهند تا نشان دهند كه صلاحيت علمي و پژوهشي لازم را پيدا كرده‌اند. بويژه در مقطع دكتري با نوشتن رساله اثبات مي‌كنند كه به حدي از رشد و كمال علمي رسيده‌اند كه قادرند با رعايت روش‌هاي علمي تحقيق، پژوهش‌هاي جديد انجام دهند، در مورد موضوعات رشته علمي خود اظهار نظر نمايند و با كشفيات جديد خود قلمرو و حوزه معرفتي رشته علمي مربوط را گسترش دهند.
از سوي ديگر كار پژوهشي دانشجو رابطه مستقيمي با قضاوت ديگران درباره شخصيت و توانايي علمي او دارد بنابراين دقت، توجه و همت زايدالوصف او را در اين مرحله حساس از دوره تحصيلي طلب مي‌كند. وقتي رساله يا پايان‌نامه تحصيلي به پايان رسيد بايد جمعي از صاحب‌نظران، استادان و متخصصان رشته تحصيلي دانشجو آن را ملاحظه نمايند و نظرات خود را درباره آن ارائه دهند. از اين رو پديده‌اي به نام دفاع از پايان‌نامه تحصيلي وجود دارد كه در واقع به منزله ارزيابي و سنجش توانايي علمي دانشجوست.
دانشگاه يا مؤسسه محل تحصيل دانشجو پس از پايان كار تحقيق وي اقدام به برگزاري جلسه دفاع مي‌نمايند. قبل از جلسه دفاع، گزارش تحقيق آماده شده به صورت دست‌نويس يا تايپ شده براي استادان و اعضاي جلسه دفاع ارسال مي‌گردد تا آن را مطالعه كنند.
شركت‌كنندگان در جلسه دفاع را افراد زير تشكيل مي‌دهند:
1) هيأت داوراني كه متخصصان همان رشته بوده و معمولاً استاد راهنما، استادان مشاور نيز در آن عضويت دارند و نقش اصلي به عهده استاد راهنماست.
2) علاقه‌مندان به موضوع تحقيق مانند: دانشجويان، محققان، استادان و ساير افراد كه در جلسه دفاع شركت مي‌كنند.
3) دانشجو كه گزارش تحقيق خود را به جلسه ارائه داده به سؤالات هيأت داوران پاسخ مي‌دهد
تاريخ برگزاري جلسه دفاع معمولاً به وسيله آگهي در جعبه اعلانات يا با ارسال نامه و نظاير آن توسط دانشكده به اطلاع عموم رسانده مي‌شود تا كساني كه علاقه‌مند به شركت در جلسه دفاع باشند بتوانند در آن حضور يابند. معمولاً طول زمان برگزاري جلسه دفاع بين 5/1 تا 2 ساعت در‌نظر گرفته مي‌شود و به اطلاع مجريان، دانشجويان و هيأت داوران مي‌رسد.
در برگزاري مراسم دفاع مراحل زير به ترتيب انجام مي‌پذيرد:
مرحله اول: استقرار هيأت داوران، دانشجو، شنوندگان و مهمانان و علاقه‌مندان در محل‌هاي مخصوص
مرحله دوم: اعلام برنامه جلسه دفاع توسط مجري و قرائت كلام الله مجيد، حدود 5 دقيقه
مرحله سوم: افتتاح جلسه دفاع به وسيله استاد راهنما و اظهارنظر راجع به تحقيق و نقش و شخصيت دانشجو، حدود 5 دقيقه
مرحله چهارم: ارائه گزارش تحقيق به وسيله دانشجو به شرح زير، حدود 50 دقيقه
-ابراز تشكر از استادان راهنما، مشاور، كليه همكاران و مساعدت‌كنندگان و سپس بيان انگيزه انتخاب موضوع و ضرورت و اهميت انجام تحقيق، حدود 5 دقيقه
-بيان روش تحقيق شامل مسأله و سؤالات تحقيق، فرضيه‌ها، روش‌هاي نمونه‌گيري و حجم نمونه، روش‌هاي گرد‌آوري اطلاعات، شيوه استخراج، تنظيم و طبقه‌بندي داده‌ها، روش تجزيه و تحليل اطلاعات و ابزارهاي به كار گرفته شده، زمان، بودجه و نيروي انساني صرف شده و اشاره به خلاقيت‌ها و نوآوري‌ها در ارتباط با روش‌هاي كار، حدود 15 دقيقه
-بيان داده‌ها و نتايج كار، ارزيابي فرضيه‌ها (تأييد يا رد آنها) اعلام نظر و پيشنهاد، اشاره به فرايند و نتيجه كار، زمنيه‌هاي به كار‌بستن نتايج تحقيق، پيشنهادهاي تازه براي تداوم تحقيقات درباره موضوع مورد علاقه و غيره، حدود 25 تا 30 دقيقه
مرحله پنجم: اظهار نظر و سؤال از دانشجو به وسيله هيأت داوران با توجه به گزارش تحقيق و اظهارات دانشجو در جلسه دفاع، حدود 30 تا 60 دقيقه
مرحله ششم: شور هيأت داوران و اعلام نظر نهايي درباره پايان‌نامه، حدود 15 تا 30 دقيقه
مرحله هفتم: اعلام رأي نهايي هيأت داوران پس از اتمام بررسي يا رأي‌گيري به وسيله استاد راهنما، حدود 5 دقيقه
نكات قابل ذكر:
1) دانشجو بايد مراقب وقت خود باشد و سعي كند گزارش خود را به طور خلاصه و رسا به جلسه ارائه كند و از حاشيه روي و توضيحات اضافي پرهيز نمايد تا بتواند در وقت مقرر حق مطلب را ادا كند و گزارش توجيهي خوبي به هيأت داوران و جلسه ارائه نمايد.
2) در فاصله زماني كه هيأت داوران كار شور و بررسي و اظهار نظر درباره پايان‌نامه را انجام مي‌دهد فرصت مناسبي براي بحث و گفت و گو بين دانشجو و شركت‌كنندگان در جلسه دفاع در خارج از محيط جلسه است آنها مي‌توانند سؤالات خود را درباره موضوع تحقيق و نيز گزارش آن با دانشجو در ميان بگذارند البته اين كار در رأي هيأت داوران تأثيري ندارد.
نظرات شما عزیزان:
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت:
آمار
وبلاگ:
